Και έπεσε σιωπή την Ώρα της Κρίσεως και ο Άνθρωπος γυμνός στάθηκε εμπρός στο Θεό…
Και ο Θεός άνοιξε το Βιβλίο της Ζωής του Ανθρώπου…

Και είπε ο Θεός στον Άνθρωπο…

“Η ζωή σου ήταν κακή, έδειξες σκληρότητα σ’εκείνους που χρειάστηκαν τη συνδρομή σου και σ’ εκείνους που χρειάστηκαν βοήθεια φέρθηκες με πικρία και σκληρότητα. Οι φτωχοί σου φώναξαν και δεν άκουσες έκλεισες τα αυτιά σου στη φωνή των βασανισμένων Μου. Καταχράστηκες την κληρονομιά των ορφανών και έστειλες τις αλεπούδες στον αμπελώνα του γείτονά σου. Πήρες τον άρτο των παιδιών και στα σκυλιά τον έδωσες για να τον φάνε, και τους λεπρούς Μου που ζούσαν ειρηνικά στους βάλτους και Με δόξαζαν, τους οδήγησες στις λεωφόρους και πάνω στη γη Μου από την οποία σε έπλασα έχυσες αίμα αθώων…”

Και ο άνθρωπος απάντησε…
“Αυτά τα έκανα…”

Και ο Θεός άνοιξε πάλι το Βιβλίο της Ζωής του Ανθρώπου…

Και είπε ο Θεός στον Άνθρωπο…

“Η ζωή σου ήταν κακή. Την ομορφιά που σου έδειξα έψαχνες να τη βρεις και το καλό που σου έκρυψα το προσπέρασες. Οι τοίχοι του δωματίου σου ήταν ζωγραφισμένοι με εικόνες κι από την αποτρόπαια κλίνη σου σηκωνόσουν με τον ήχο φλάουτου. Έχτισες επτά βωμούς για τα αμαρτήματα που υπέφερα και έφαγες από αυτό που δεν πρέπει να φαγωθεί, και η πορφύρα των ενδυμάτων σου ήταν κεντημένη με τα τρία αμαρτήματα της αισχύνης. Τα είδωλά σου δεν ήταν ούτε από ασήμι ούτε από χρυσό που διαρκούν μα από σάρκα που πεθαίνει. Μόλυνες τα μαλλιά τους με αρώματα και έβαζες στα χέρια τους ρόδια. Μόλυνες τα πόδια τους με ζαφορά και έστρωνες χαλιά για να πατούν. Μόλυνες τα μάτια τους με αντιμόνιο και με μύρρα άλειφες το σώμα τους. Υποκλινόσουν ως το πάτωμα μπροστά τους και στον ήλιο τοποθέτησες τους θρόνους των ειδώλων σου. Έδειξες στον ήλιο την αισχύνη σου και στη σελήνη την παραφροσύνη σου…”

Και ο άνθρωπος απάντησε… “Και αυτό το έκανα…”

Και Τρίτη φορά άνοιξε ο Θεός το Βιβλίο της Ζωής του Ανθρώπου…

Και είπε ο Θεός στον Άνθρωπο…

“Κακή ήταν η ζωή σου. Με κακό ανταπέδωσες το καλό και με αδικία την καλοσύνη. Δάγκωσες τα χέρια που σε τάισαν και περιφρόνησες το στήθος που σε θήλασε. Αυτός που ερχόταν σε σένα με νερό έφευγε διψασμένος και τους ληστές μου που σε έκρυψαν τη νύχτα στις σκηνές τους τους πρόδωσες πριν ξημερώσει. Τον εχθρό σου που σε ευσπλαχνίστηκε τον παγίδεψες με ενέδρα και το φίλο που πορεύτηκε μαζί σου τον πούλησες και την Αγάπη την ανταπέδιδες με Πόθο…”

Και ο Άνθρωπος απάντησε και είπε… “Και αυτά τα έκανα…”

Και ο Θεός έκλεισε το Βιβλίο της Ζωής του Ανθρώπου και είπε… “Θα σε στείλω σίγουρα στην Κόλαση…”

Και ο Άνθρωπος φώναξε… “Δε μπορείς…”

Και ο Θεός είπε στον Άνθρωπο… “Και για ποιο λόγο δεν μπορώ να σε στείλω στην Κόλαση…”

“Γιατί πάντα στην κόλαση έζησα” απάντησε ο Άνθρωπος…

Και έπεσε σιωπή την Ώρα της Κρίσεως…

Και ύστερα από λίγο μίλησε ο Θεός και είπε στον Άνθρωπο…
“Βλέπω πως δεν μπορώ να σε στείλω στην Κόλαση. Θα σε στείλω στον Παράδεισο…”

Και ο Άνθρωπος φώναξε… “Δε μπορείς…”

Και είπε ο Θεός στον Άνθρωπο… “Και για ποιο λόγο δε μπορώ να σε στείλω στον Παράδεισο;”

“Γιατί ποτέ, και με κανένα τρόπο δε μπόρεσα να τον φανταστώ”, απάντησε ο Άνθρωπος…

Και έπεσε σιωπή την Ώρα της Κρίσεως…

Συλλογή αποσπασμάτων σχετικά με την τέχνη ως ατομικισμό και την αλληλεπίδραση της με το κοινό, από το βιβλίο “Η ψύχη του ανθρώπου στο σοσιαλισμό”, του Όσκαρ Ουάιλντ.

I. Ένα έργο τέχνης είναι το μοναδικό αποτέλεσμα μιας απόλυτα μοναδικής ιδιοσυγκρασίας. Η ωραιότητα του απορρέει απ’ το γεγονός ότι ο καλλιτέχνης είναι αυτός που είναι. Δεν έχει καμιά σχέση με το γεγονός ότι οι άλλοι άνθρωποι θέλουν αυτό που θέλουν. Πράγματι, από τη στιγμή που ο καλλιτέχνης αρχίζει να λαμβάνει υπόψη του τι θέλουν οι άλλοι και προσπαθεί να ικανοποιήσει την απαίτησή τους, παύει να είναι καλλιτέχνης και γίνεται ένας βαρετός ή διασκεδαστικός χειροτέχνης – ένας έντιμος ή ανέντιμος- έμπορος. Δε μπορεί να έχει την αξίωση να θεωρείται καλλιτέχνης.

II. Η Τέχνη είναι η πιο έντονη μορφή Ατομικισμού που γνώρισε ο κόσμος. Δελεάζομαι να πω ότι είναι η μοναδική αληθινή μορφή ατομικισμού που γνώρισε ο κόσμος. Το έγκλημα που, σε ορισμένες συνθήκες ενδέχεται να φανεί ότι έχει δημιουργήσει τον ατομικισμό, πρέπει να λαμβάνει υπόψη του τους άλλους ανθρώπους και να παρεμβαίνει στη ζωή τους. Ανήκει στο πεδίο της δράσης. Αλλά μόνος του, χωρίς καμιά αναφορά στους γύρω του, χωρίς καμιά εξωτερική παρέμβαση, ο καλλιτέχνης μπορεί να δημιουργήσει ένα ωραίο πράγμα και αν δεν το κάνει αποκλειστικά και μόνο για τη δική του ευχαρίστηση, τότε δεν είναι καλλιτέχνης.

III. Επιπλέον, θα πρέπει να τονίσουμε πως το γεγονός ακριβώς ότι η Τέχνη είναι η πιο έντονη μορφή ατομικισμού ωθεί το κοινό να προσπαθεί ν’ ασκήσει πάνω της μιαν εξουσία, που είναι τόσο ανήθικη όσο και γελοία, τόσο αχρεία όσο κι εντελώς ευτελής. Δεν είναι, ωστόσο απόλυτα υπεύθυνο για κάτι τέτοιο αυτό καθαυτό το κοινό. Οι άνθρωποι, που αποτελούν αυτό το κοινό, σ’ όλες τις εποχές, μεγαλώνουν και γαλουχούνται με τον πιο άσχημο τρόπο. Ζητάνε πάντοτε απ’ την Τέχνη να είναι λαϊκή να ικανοποιεί τη δική τους αντίληψη για το γούστο, να κολακεύει την παράλογη ματαιοδοξία τους, να του επαναλαμβάνει χιλιοειπωμένα πράγματα, να τους δείχνει ό,τι θα έπρεπε να έχουν κουραστεί πια να βλέπουν, να τους διασκεδάζει όταν νιώθουν να βαραίνει το στομάχι τους απ’ το πολύ φαγητό και να αποσπάει τη σκέψη τους όταν πλήττουν πια από την ίδια τη βλακεία τους. Ωστόσο, η Τέχνη δε θα πρέπει ποτέ να προσπαθεί να γίνει λαϊκή Το κοινό θα πρέπει να προσπαθήσει να γίνει καλλιτεχνικό.

IV. Το κοινό απεχθάνεται τις καινοτομίες γιατί τις φοβάται. Εκφράζουν στα μάτια τους, μια συγκεκριμένη μορφή Ατομικισμού, μια φλογερή διακήρυξη απ’ τη μεριά του καλλιτέχνη ότι επιλέγει το θέμα του και το χειρίζεται όπως θέλει. Το κοινό έχει σαφώς δίκιο για τούτη τη στάση του. Η Τέχνη είναι Ατομικισμός και ο Ατομικισμός είναι μια φοβερά ενοχλητική και αποδιοργανωτική δύναμη. Κι αυτή ακριβώς είναι η ανυπολόγιστη αξία του. Γιατί αυτό που επιδιώκει να ανατρέψει είναι η μονοτονία των προτύπων, η υποδούλωση στα έθιμα, η τυραννία της συνήθειας και ο υποβιβασμός του ανθρώπου στο επίπεδο της μηχανής.

V. (Εδώ ο Ουάιλντ αναφέρεται στον τρόπο και τις λέξεις με τις οποίες χαρακτηρίζουν τα καινοτόμα και αυθεντικά έργα το κοινό και οι εφημερίδες). Δε χρειάζεται να πω ότι σε καμιά περίπτωση, δεν παραπονιέμαι γιατί το κοινό και οι λαϊκές εφημερίδες χρησιμοποιούν λαθεμένα αυτές τις λέξεις. Δεν καταλαβαίνω, εφόσον δεν αντιλαμβάνονται τι είναι Τέχνη, πως θα μπορούσαν να τις χρησιμοποιήσουν σωστά. Απλά διαπιστώνω την από μέρους τους κακή χρήση κι όσο για την αιτία αυτής της κακής χρήσης το νόημα που κρύβεται πίσω από όλα αυτά, η εξήγηση είναι πολύ απλή. Απορρέει από μια βάρβαρη αντίληψη για την εξουσία. Απορρέει από τη φυσική ανικανότητα μιας κοινωνίας, που έχει διαβρωθεί απ’ την εξουσία, να κατανοήσει ή να εκτιμήσει τον Ατομικισμό. Με λίγα λόγια απορρέει από εκείνο το ακαλλιέργητο τερατούργημα που ονομάζεται Κοινή Γνώμη, η οποία, όσο κακή και καλοπροαίρετη είναι όταν προσπαθεί να ελέγξει την πράξη, άλλο τόσο αισχρή και κακοπροαίρετη είναι όταν προσπαθεί να ελέγξει τη Σκέψη ή την Τέχνη.

Πηγή των αποσπασμάτων: Η ψυχή του ανθρώπου στο σοσιαλισμό, Όσκαρ Ουάιλντ, Εκδόσεις Ελεύθερος Τύπος (1981)

Αρχική δημοσίευση στο μπλογκ Parabellum