(Απαγγελία στο Καμπαρέ Βολταίρ, στη Ζυρίχη)
Το Νταντά είναι μία νέα καλλιτεχνική τάση, το γνωρίζουμε καλά, καθώς μέχρι σήμερα κανείς δε γνώριζε κάτι για αυτό και αύριο όλη η Ζυρίχη θα μιλά για αυτό. To όνομα Νταντά προέρχεται από το λεξικό. Είναι τρομερά απλό. Στα γαλλικά σημαίνει ξύλινο αλογάκι. Στα γερμανικά σημαίνει “αντίο”, “φύγε από πάνω μου”, “θα ιδωθούμε κάποια στιγμή”. Στα ρουμανικά: “Ναι, πράγματι, έχεις δίκιο, αυτό είναι. Μα φυσικά ναι, απολύτως, σωστά”. Και ούτω καθεξής. Είναι μία λέξη διεθνής. Μόνο μία λέξη και αυτή η λέξη ένα κίνημα.
Πολύ εύκολα κατανοητό. Από τη στιγμή που την κάνουμε μία καλλιτεχνική τάση, αυτό συνεπάγεται την επιθυμία καταστολής των περιπλοκών. Ψυχολογία Νταντά. Γερμανικό Νταντά μαζί με δυσπεψία και κράμπες αιθαλομίχλες, λογοτεχνία Νταντά, αριστοκρατία Νταντά και εσείς, πολυτιμημένοι ποιητές, εσείς που πάντα φτιάχνατε ποίηση με λέξεις που ποτέ δεν ήταν οι ίδιες οι λέξεις, εσείς που τριγυρίζατε γύρω από ένα απλό σημείο. Νταντά Παγκόσμιος πόλεμος και κανένα τέλος, επανάσταση Νταντά και κανένα ξεκίνημα. Νταντά, φίλοι και αυτοαποκαλούμενοι ποιητές, αξιότιμοι κατασκευαστές και ευαγγελιστές. Νταντά Τζαρά, Νταντά Χύλζενμπεκ, Νταντά μ’ ντα ντα, Νταντά μ’ ντα ντα, Ντανά μνμ, νταντά, ντερά, νταντά, Νταντά Χυλ, Νταντά Τζα.
Πώς αποκτάται η μακαριότητα; Λέγοντας Νταντά. Πώς γινόμαστε διάσημοι; Λέγοντας Νταντά. Με μία ευγενική χειρονομία και λεπτεπίλεπτους τρόπους. Μέχρι την τρέλα. Μέχρι την εξαφάνιση. Πώς τελειώνουμε με ό,τι είναι δημοσιογραφίστικο, ερπόμενο, ό,τι είναι ευγενικό και σωστό, που κατατρώγεται από το σκουλήκι της ηθικής, εξευρωπαϊσμένο, ενοχλημένο; Λέγοντας Νταντά. Νταντά είναι η ψυχή του κόσμου. Νταντά είναι το επιδέξιο μέσο. Νταντά είναι το καλύτερο σαπούνι από το γάλα των κρίνων. Νταντά Κύριε Ρουμπινέρ, Νταντά Κύριε Κοροντί, Νταντά Κύριε Αναστάσιε Λίλιενσταϊν. Αυτό θα πεί στα γερμανικά: η φιλοξενία της Ελβετίας εκτιμάται απεριόριστα. Και στα ζητήματα αισθητικής, αυτό που μετρά είναι η ποιότητα. Θα διαβάσω στίχους που δεν έχουν άλλο στόχο εκτός από το να εγκαταλειφθεί η συμβατική γλώσσα, να κατεδαφιστεί. Νταντά Γιόχαν Αλεπουγκάνγκ Γκαίτε[1] , Νταντά Σταντάλ, Νταντά Δαλάι Λάμα, Βούδδας, Βίβλος και Νίτσε. Νταντά μ’ νταντά. Νταντά μνμ νταντά ντα. Αυτό που εισάγει είναι οι συνδέσεις, που πρέπει καταρχήν να χαλαρώσουν.
Δεν επιθυμώ λέξεις που έχουν ανακαλυφθεί από κάποιον άλλο. Όλες οι λέξεις έχουν ανακαλυφθεί από άλλους. Αναζητώ τις δικές μου ανοησίες, τον δικό μου ρυθμό και φωνήεντα και σύμφωνα που ταιριάζουν με αυτόν, που θα είναι δικά μου. Αν μία δόνηση έχει μήκος επτά γιάρδες, θέλω λέξεις που έχουν μήκος επτά γιάρδες. Οι λέξεις του Κυρίου Τάδε είναι μόλις δέκα εκατοστά και μισό. Βλέπουμε λοιπόν πολύ καλά πώς παράγεται η αρθρωμένη γλώσσα. Αφήνω στον αέρα τα φωνήεντα, αφήνω απλά να πέσουν οι ήχοι, περίπου όπως το νιαούρισμα της γάτας… Γεννιούνται λέξεις, ώμοι λέξεων, πόδια, μπράτσα, χέρια λέξεων. ΑΟΥ. ΟΙ. ΟΥ. Δεν θα πρέπει να αφήνονται πολλές λέξεις. Ο στίχος είναι μία ευκαιρία να καταστραφεί όλη η βρωμιά. Θέλω να καταρρεύσει η γλώσσα η ίδια, αυτή η ιερή γλώσσα, η βρωμερή όσο και τα νομίσματα των εμπόρων. Θέλω τη λέξη εκεί που τελειώνει και εκεί που αρχίζει. Νταντά είναι η καρδιά των λέξεων. Κάθετί έχει τη λέξη του, αλλά η λέξη έχει αποκτήσει οντότητα από μόνη της. Γιατί να μην τη βρώ; Γιατί το δέντρο να μην μπορεί να ονομαστεί βροχόδεντρο όταν έχει βρέξει; Η λέξη, η λέξη, η λέξη έξω από τη σφαίρα σας, από την δηλητηριώδη αύρα σας, από αυτή την γελοία ανικανότητα, από την εντυπωσιακή αυτοικανοποίησή σας. Μακριά από όλη αυτή την επαναλβανόμενη ανοησία, την προφανή ηλιθιότητά σας.
Η λέξη, κύριοι, η λέξη είναι μία δημόσια υπόθεση πρώτης προτεραιότητας.
Σημειώσεις
[1]Στο πρωτότυπο Fuchsgang Goethe αντί Wolfgang Goethe, λογοπαίγνιο μεταξύ του Fuchs (αλεπού) και του Wolf (λύκος).