Στη γλώσσα των βουβών, η λαγνεία του Θανάτου ταυτίζεται με τη βούληση˙ είναι σαφώς επόμενο η άρνηση μια τέτοιας αξιοθρήνητης συνθήκης να μαστιγώνεται με κάθε δυνατό μέσο. Ποιος μπορεί, όμως, να επικαλεστεί το φάντασμα της ελευθερίας για την επιλογή της διάρρηξης της νηνεμίας του βούρκου ; Ο εικονοκλάστης μηδενιστής αναζητά στη δική του ρήξη με το υπάρχον τις στιγμές εκείνες κατά τις οποίες ενώ δεν πάυει να αποτελεί μέρος του, σηκώνει την πέννα της κριτικής και τη μετατρέπει σε μαχαίρι έμπρακτης άρνησης. Η σύνδεση της σκέψης με την πράξη δεν ανυψώνει το δρον υποκείμενο στο βάθρο ενός στρεβλού φαντασιακού, ούτε το μετατρέπει σε προσφορά στο βωμό μιας ιδέας, αλλά του δίνει τη δυνατότητα να ενσαρκώσει το θεωρητικό του στασιασμό και να βιώσει την ολοκληρωτική ρήξη με το σύνολο του κοινωνικού οικοδομήματος. Continue reading “Δευτερος Χαοτικος Κυκλος”: Σκεψεις πανω στο ζητημα της αλληλεγγυης και της καταστροφης των φυλακων →

[:en]

Μια συμβολή στο ζήτημα της γλώσσας

Δεύτερος Χαοτικός Κύκλος: Κριτική στη γλώσσα από μηδενιστική οπτική

Μια πενιχρή και κυρίως πρωτόλεια συνεισφορά στην κριτική της γλώσσας από μηδενιστική σκοπιά αποτελεί το παρόν κείμενο. Αναμφίβολα, η γλώσσα ως μηχανισμός επιβολής και επικοινωνίας, ως μέσο, δηλαδή, διάχυσης των συστηματοποιημένων κανόνων και των αξιών που εγκολπώνονται στο γλωσσικό περιβάλλον της, δε θα μπορούσε παρά να αποτελέσει στόχο της μηδενιστικής κριτικής στο υπάρχον, δεδομένου, δε, του ότι ίσως μεγάλο μέρος αυτού που αποκαλούμε υπάρχον οφείλεται εν μέρει στους μηχανισμούς και τις λειτουργίες των τεθειμένων γλωσσικών πλαισίων που το κοινωνικό σώμα διαχειρίζεται. Continue reading Ηλεκτρονικη Μπροσουρα: Μια συμβολη στο ζητημα της γλωσσας →

Εγώ είμαι παρατηρητής. Και οι παρατηρητές δε ζουν. Ή μήπως ζουν ; Στον καιρό του θανάτου των ποιητών, εκείνων των παρανοϊκών που δολοφόνησαν το θεό και αυτοκτόνησαν, μπορεί κανείς να αναστήσει την ποίηση ; «Οι ποιητές είναι ανειδείς απέναντι στα βιώματά τους: τα εκμεταλλεύονται», έγραψε ένας από τους μεγαλύτερους. Έχεις πάρει άραγε, εσύ ο ηλίθιος που με διαβάζεις, ποτέ την απόφαση να πορευτείς έστω για λίγα λεπτά σιωπηλός με λίγο χαρτί και μελάνι πλάι στην ανθρώπινη ομήγυρη ; Θα παρατηρούσες, με μεγάλη πιθανότατα έκπληξη, πως οι άνθρωποι διαρκώς τρέχουν. Τρέχουν όπως τρέχουν τα μάτια σου πάνω σ’ αυτές τις γραμμές, κυριευμένοι από μια παράλογη εμμονή να ανακαλύψουν τι κρύβει για τα κουφάρια τους το επέκεινα. Continue reading “Δευτερος Χαοτικος Κυκλος”: Για τους εραστες του Θανατου →

“Το να ζεις χωρίς κανένα στόχο! Έχω ατενίσει αυτήν την κατάσταση και συχνά την έχω κατακτήσει, χωρίς να καταφέρω να μείνω εκεί. Είμαι πολύ αδύναμος για τέτοια ευτυχία.”

Emile M. Cioran

Έφτασε πλέον ο καιρός που γκρεμίσαμε πολλά από τα είδωλά μας. Και στη θέση τους αποφασίσαμε να τοποθετήσουμε νέα. Αυτό είναι η Νέα Αναρχία. Ένα κενό περιεχομένου ιδεολόγημα, απαραίτητο για να στηρίξει το όραμα της παγκόσμιας κλιμάκωσης της αντάρτικης δράσης. Πράγματι. Κάθε οικοδόμημα απαιτεί μια συγκεκριμένη ιδεολογική βάση για να παραμείνει συμπαγές. Και η νέα ιδέα αυτόν ακριβώς το ρόλο επιχειρεί να ενσαρκώσει. Όχι πως τα καταφέρνει αποτελεσματικά, βέβαια. Φυσικά, κανείς δεν είναι τόσο ηλίθιος για να υποστηρίξει ότι εξαπατήθηκε ή δε γνώριζε, ούτε είναι κανείς άμοιρος ευθυνών από όσους τυχόν στρέψουν την κριτική τους ενάντια στο νέο είδωλο. Και ο γράφων δεν ξεφέυγει από αυτή τη διαπίστωση. Ας είναι αυτό ξεκάθαρο από την αρχή.

 
Αν πρέπει να δώσουμε έναν ορισμό για τη νέα αναρχία, θα πρέπει να τον αναζητήσουμε στη λέξη πείραμα. Αυτός είναι ο χαρακτηρισμός που της αποδίδουν οι εμπνευστές της. Ένα πείραμα άμεσης δράσης, αντάρτικου πόλης ορθότερα, ένα σημείο εκκίνησης για διαφορετικές τάσεις αυτού που προσδιορίζεται ως επιθετική αναρχική θεώρηση. Για ποιόν, όμως, λόγο είναι τότε απαραίτητο να νοηματοδοτήσουμε το πείραμα ; Εάν η Νέα Αναρχία είναι η πρόκληση της σύμπραξης, τότε ποιος ο λόγος να της αποδώσουμε το περιεχόμενο εκείνο που θα εξασφαλίζει ένα μίνιμουμ πολιτικής συμφωνίας ; Εάν δεν επιδιώκουμε μονιμοποιημένες συλλογικοποιήσεις, τότε δεν είναι απαραίτητη η συμφωνία. Για τη δράση εναντίον ενός κοινού στόχου δεν απαιτείται διαλεκτική επαφή, ούτε κοινή κοσμοθεωρία. Μια αντίθετη αντίληψη δεν είναι τίποτε άλλο παρά στυγνός ηθικισμός. Ας εγκαταλείψουν, λοιπόν, άπαντες την προβιά της συνισταμένης. Αυτό που επιδιώκεται είναι η ανάπτυξη ενός νέου ιδεολογικού χώρου.

 
Δεν είμαι ανόητος. Γνωρίζω πως παραβιάζω ανοιχτές θύρες. Το ιδεολόγημα της Νέας Αναρχίας, χοντροκομμένα ανιστόρητο, αντιμετωπίζει τις τάσεις που δηλώνει πως περιλαμβάνει ως τις συνιστώσες ενός νέου πολιτικοιδεολογικού φάσματος, ενός φάσματος με τα χαρακτηριστικά που του αποδίδει, παντελώς αρνούμενου τη συγκατάβαση στις πρακτικές και τις θέσεις της «παλαιάς αναρχίας». Εδώ εντοπίζεται μία τεράστια προβληματική. Θα αναφερθώ στο μηδενισμό για προφανείς λόγους. Εάν η αναρχία δεν έχει σχέση με την πολιτική ως λογική διαχείρισης του υπάρχοντος και των δομών του, τότε δεν μπορεί παρά να είναι τελείως ξένη με το ιδεολογικό πλαίσιο που έφεραν στο χάρτη της πολιτικής θεωρίας οι διαφωνούντες σοσιαλιστές της πρώτης διεθνούς που αποτέλεσαν αργότερα τους εμπνευστές της θεώρησης του κοινωνικού αναρχισμού. Εάν, όμως, αντιλαμβάνεται κανείς την αναρχία ως καμία σχέση έχουσα με τις αλυσίδες του αναρχισμού, δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος να αναγνωρίσει τον εαυτό του ως ιστορική συνέχεια του παραπάνω ρεύματος. Αν κάνει κανείς μια προσπάθεια να κατανοήσει τη λογική πίσω από την επιλογή του συγκεκριμένου ονόματος, θα διαπιστώσει πως ψήγματα πολιτικής υφίστανται ακόμα στις συνειδήσεις των εμπνευστών του.

 
Και από τη στιγμή που η Νέα Αναρχία αποτέλεσε πεδίο ασχολίας κυρίως των συντρόφων της Συνωμοσίας Πυρήνων της Φωτιάς, θα πρέπει, για να είμαστε όσο το δυνατόν πιο ξεκάθαροι και ακριβείς στην κριτική μας, να τοποθετήσουμε το πρόβλημα στην πραγματική του διάσταση και να στρέψουμε τη διαλεκτική μας αντιπαράθεση προς το σωστό μέτωπο. Το ουσιαστικό ζήτημα είναι η αντίληψη που έχει ο καθένας για το μηδενισμό.

 
Η Νέα Αναρχία στηρίζει την ύπαρξή της στην αναγκαιότητα της κλιμάκωσης της αντάρτικης δράσης σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι κατά τόπους πυρήνες που δρουν, κατά πλειοψηφία, στα πλαίσια της Άτυπης Αναρχικής Ομοσπονδίας και οι σύντροφοι που αναλαμβάνουν το κομμάτι της διάχυσης της θεωρίας και της πράξης, καθώς και της εξάλειψης των εμποδίων που θέτουν οι γεωγραφικές και γλωσσικές αποστάσεις (και στο δεύτερο κομμάτι ο γράφων υπήρξε μέρος), όλοι, συγκροτούν το πρόταγμα του συνδυασμού θεωρίας και πράξης. Ας εντοπίσουμε το ζήτημα στην ανάγκη για οικοδόμηση ενός μετώπου επίθεσης. Ο μηδενισμός όπως εγώ τον αντιλαμβάνομαι δεν είναι τίποτε παραπάνω από στυγνή και ανόθευτη άρνηση κάθε εξάρτησης που κρατά τη συνείδηση δέσμια.

 

Έχω πολλάκις αναφερθεί στον τρόπο που αντιλαμβάνομαι το φάντασμα της ελευθερίας και την έννοια των στιγμών αυτοκυριότητας˙ μια επανάληψη θα κούραζε περισσότερο εμένα παρά τον αναγνώστη. Το ερώτημα που τίθεται, όμως, είναι το εξής. Εάν πράγματι, σύντροφοι, είμαστε μηδενιστές και επομένως ο στόχος μας είναι οι στιγμές αυτοπραγμάτωσης και αυτοκυριότητας, τότε ποια αιτία μας γεννά την αναγκαιότητα του οργανωμένου αντάρτικου τη στιγμή που η πρακτική της άμεσης δράσης θα μπορούσε δυνητικά να μας προσφέρει τις στιγμές αυτές ;
Για να είμαι ξεκάθαρος. Έχουμε εδώ τη σύγκρουση δύο παντελώς διαφορετικών πραγμάτων. Από τη μία πλευρά, η αντίληψη περί αναρχικού μηδενισμού, ο οποίος ορίστηκε πρόσφατα από το σύντροφο Χ.Τσάκαλο ως η εγελιανή διαλεκτική και ο μηδενισμός που εγώ αντιλαμβάνομαι, εκείνο το βαθιά υπαρξιακό ταξίδι στις πηγές της διαρκούς άρνησης. Αυτή, λοιπόν, καταλήγει να είναι η πηγή της αντίθεσης. Η διαφορετική οπτική για το ίδιο το εργαλείο της άρνησης.

 

Θα πρέπει να είμαστε, όμως, ξεκάθαροι. Ο μηδενισμός ουδέποτε υπήρξε η αφετηρία και το μαστίγιο της σύνθεσης, ούτε είναι μηδενισμός το ενδιαφέρον για την απόσπαση εκείνων των κομματιών της κοινωνίας που δυνητικά θα στελεχώσουν μια προοπτική επίθεσης ή οικοδόμησης. Είναι σαφές πως όταν μια αντιπαράθεση καταλήξει στον πυρήνα της σκέψης των δύο αντιμαχόμενων πλευρών, η συνέχισή της είναι απασχόληση για ανθρώπους που βαριούνται. Είναι, όμως, χρήσιμο να καταλήξει κανείς στον πυρήνα πριν αποδεχτεί τη ματαιότητα της περαιτέρω αντιπαράθεσης. Ας είναι σαφές προς όλους, όμως, ενδιαφερόμενους και περιττούς, πως ό,τι πω δε σημειώνεται από το θρόνο του θεωρητικού μονάρχη, αλλά από το βάλτο μιας οργωμένης πεδιάδας.

 
Ο δικός μου Μηδενισμός

«Πρέπει να ληφθεί υπόψη τούτος ο περιορισμός: Ότι πρόκειται να πώ, δεν αφορά στο συνηθισμένο άνθρωπο των ημερών μας! Αντίθετα έχω κατά νου τον άνθρωπο που ενώ έχει εμπλακεί με το σημερινό κόσμο, ακόμη και στα πιό προβληματικά και παροξυσμικά σημεία του, ενδόμυχα δεν ανήκει σ’ έναν τέτοιο κόσμο, ούτε θα ενδώσει σ’ αυτόν. Ουσιαστικά αισθάνεται τον εαυτό του ν’ ανήκει σε μια διαφορετική φυλή απ’ αυτήν της συντριπτικής πλειοψηφίας των συγχρόνων του»

Ιούλιος Έβολα, «Ιππεύοντας την τίγρη» – 1961

Αυτό ήταν και είναι ο μηδενισμός, αν θέλετε την προσωπική μου γνώμη και τη θαυμάσια αποτύπωση των τραγικών μειοψηφιών από το μαύρο βαρώνο του φασισμού. Ένα υπαρξιακό ξέσπασμα, το ξέρασμα εκείνο της εποχής, αλλά και της συνείδησης. Τι είμαστε, σύντροφοι, τι άλλο, εκτός από την επιβλητική τερατογέννηση της εποχής μας ; Μα μη βιαστείτε να με εντάξετε στο ίδιο στρατόπεδο με τους απογοητευμένους εκείνους από την αδράνεια των καιρών και των μαζών. Ο δικός μου πεσσιμισμός δεν αφορά τις συνθήκες, αλλά το μεγαλύτερο σφάλμα όλων. Την τραγική εκείνη συνειδητοποίηση της μηδαμινότητας. Κι αν είναι άπαντες βυθισμένοι στα βαλτόνερα του «nichts sein», υπάρχουν κάποιοι, εξίσου βυθισμένοι, που το γνωρίζουν. Το σφάλμα, σύντροφοι, δεν είναι οι μάζες, αλλά εμείς. Πόσο μακάριοι και καταραμένοι ταυτόχρονα είναι άραγε όσοι μπόρεσαν να δουν μέσα στην ανθρώπινη ύπαρξη!

 
Τι άλλο είναι ο μηδενισμός εκτός από το δίκοπο μαχαίρι της άρνησης ; Μιας άρνησης τόσο έντονης και ψυχοφθόρας που σε αφήνει μετέωρο, βυθισμένο σε μια τραγικότητα, όχι δραματικότητα, που καθιστά το μηδενισμό όχι απλώς λέξεις σε ένα χαρτί, αλλά ειλικρινές βίωμα, κομμάτι που συνδέθηκε εντός σου με τάσεις που ίσως προϋπήρχαν και δεν αποτυπώνονται πλέον σημειολογικά ή μεταφορικά στα πλαίσια μιας θεώρησης, αλλά μετατρέπονται σε σώμα απ’ το σώμα του υποκειμένου, όπως είναι ο αντικοινωνισμός και ο πεσσιμισμός. Ας μη βιαστούν οι «καλοπροαίρετοι» να μου χρεώσουν απογοήτευση ή παραίτηση. Ίσως αντιλαμβάνομαι τον τόνο τους, αλλά όσα λένε παραμένουν το ίδιο αστεία, αποτέλεσμα μιας ειλικρινούς, παρόλα αυτά, αδυναμίας κατανόησης. Αυτό είναι ο μηδενισμός που εγώ αντιλαμβάνομαι. Ένα ταξίδι στα όρια των αντοχών του ίδιου του μηδενιστή, η προσέγγιση της απόλυτης υπαρξιακής πρόκλησης και η συνεπακόλουθη πτώση, όχι στο τέλος του ταξιδιού, τέτοιο παρά τις γνώμες των περιττών, δεν υπάρχει. Η πτώση έρχεται όταν η άρνηση φτάσει να ξεσκίσει κάθε «πολιτικό» σπέρμα και σχεδιασμό εντός σου, κάθε ψήγμα προοπτικής και σκοπού.

 
Το πως αντιλαμβάνομαι το μηδενισμό το έχω σκιαγραφήσει σε αρκετά κείμενα της Μηδενιστικής Πορείας. Όχι πως θα έπρεπε να ενδιαφέρει κάποιον η προσωπική μου αντίληψη, αλλά ας είναι εμφανές πως μιλάω από τη σκοπιά κάποιου που έχει επαρκή γνώση της πραγματικότητας που οικοδομείται εντός της, ας πούμε χάριν συντομίας, τάσης του μηδενισμού. Ας έρθουμε, όμως, στο προκείμενο. Αυτό που σίγουρα δεν είναι ο μηδενισμός είναι κοινωνικό αλκοόλ, άφθονα και ελεύθερα περοσφερόμενο σε κομμάτια εκείνα της μάζας που θεωρούν ορισμένοι σύντροφοι πως θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην οικοδόμηση μιας (αποκαλούμενης) νεοαναρχικής προοπτικής, μιας προοπτικής αρκετά θολής σε αυτό το στάδιο, αλλά με ξεκάθαρες αναφορές στο επέκεινα. Κανείς δεν κρίνει τίποτα ηθικά. Ο καθένας ας πορευτεί όπως νομίζει, ας διαγράψει την πορεία του. Και αυτό ισχύει και για τις δύο πλευρές. Η Νέα Ατλαντίδα, όμως, που αναδύεται από τη θάλασσα της πολιτικής δεν είναι μηδενιστικό οικοδόμημα.

 
Πώς σχετίζονται, όμως, οι διαφορές αντίληψης για το μηδενισμό με τη Νέα Αναρχία ; Για να απαντήσουμε μας αρκεί μια διαπίστωση. Ο νεοαναρχικός πολιτικός ή αναρχικός μηδενισμός ενδιαφέρεται για κάτι παραπάνω, πέρα από την υπαρξιακή ανταρσία και την αυτοπραγμάτωση. Η λογική του διέπεται από μέθοδο, όραμα και στόχευση, πράγματα που φαίνονται από την προσπάθεια για την παγκοσμιοποίηση της επίθεσης, το ενδιαφέρον για την αποτελεσματικότητα και τη διάχυση των ιδεών. Και από τη στιγμή που ο πολιτικός αυτός μηδενισμός έχει στόχευση, χειρίζεται την πρακτική των αριθμών. Είναι σαφές σε όλους όσους έχουν μία στοιχειώδη αντίληψη των πραγμάτων γύρω από το αναρχικό αντάρτικο και τους πολιτικούς σχηματισμούς, πως η μηδενιστική «τάση» αριθμεί ίσως τους λιγότερους συντρόφους. Και εφόσον η επιδίωξη είναι η αριθμητική και ποιοτική κλιμάκωση, δεν είναι δυνατόν ένα ολόκληρο δίκτυο να στηριχθεί σε τόσο μικρό αριθμό ανθρώπων. Έτσι, η κριτική αμβλύνεται, η μοναχικότητα εγκαταλείπεται και ξεκινά ένας μαραθώνιος αναζήτησης των κομματιών εκείνων που θα μεγιστοποιήσουν την επίθεση, διατηρώντας παράλληλα ένα μίνιμουμ κοινών χαρακτηριστικών. Αυτός είναι ο ρόλος της Νέας Αναρχίας.

 
Η εγωιστική ένωση παραμερίζεται και στη θέση της αναπτύσσεται η λογική της άτυπης ομοσπονδιοποίησης. Παράλληλα, ο βαθμός εξάρτησης του προσώπου από τη δράση αυτή καθαυτή, μεγιστοποιείται. Η Νέα Αναρχία, παρότι πρακτικά κενή σε περιεχόμενο και ανταπόκριση στον κόσμο της πραγματικότητας, καθώς ουσιαστικά υπάρχει μόνο στη σκέψη των εμπνευστών της, έχει καταφέρει να αντικαταστήσει την ολομέτωπη επίθεση στο υπάρχον και το πρόταγμα «εναντίον όλων» σε μια λογική επιθετικισμού και εξάρτησης από τη δράση. Ας είμαστε ειλικρινείς με τον εαυτό μας. Μπορεί οποιοσδήποτε να χαρακτηρίσει εμένα ιδεολόγο της αδυναμίας και του πεσσιμισμού, αλλά το ζήτημα το καταντήσατε στους αριθμούς εδραιωμένο. Το υπαρξιακό εκείνο ταξίδι έγινε στυγνός ανταρτισμός. Ας σκεφτούν οι καθαγιαστές της πράξης αν θέλουν αυτή να έχει χαρακτηριστικά ή εάν η πράξη για την πράξη μετατράπηκε σε αυτοσκοπό.

 
Ο εγωιστικός μηδενισμός δε βρίσκει χώρο σε ιδεολογήματα και ομοσπονδιοποιημένες ενώσεις, ούτε αισθάνομαι πως αποτελεί κομμάτι κάποιου νέου ή παλαιού κινήματος. Είναι αυτό που είναι. Δε διέπεται από οράματα και στοχεύσεις, δεν ενδιαφέρεται για σταθερές ή ημισταθερές δομές επίθεσης και διάχυσης. Κι ας μη βιαστεί κανείς να μιλήσει για πασιφισμό. Δεν είναι αυτό ούτε αληθές, αλλά ούτε το ζήτημα˙ κανείς δε καταφέρθηκε εναντίον της λυσσασμένης επίθεσης. Το πραγματικό ζήτημα είναι εάν η επίθεση έχει ως στόχο την προσωπική απόλαυση και αυτοπλήρωση ή εάν το δρον υποκείμενο θεωρεί πως ο στόχος είναι η ίδια η επίθεση. Για ποιο λόγο είναι απαραίτητη μια άτυπη ομοσπονδία όταν μια εγωιστική ένωση είναι επίσης ικανή να φέρει σε πέρας μια επίθεση, να παράσχει τις στιγμές που αναζητά το πρόσωπο και να αυτοδιαλυθεί στη συνέχεια, δολοφονώντας κάθε έννοια συνέπειας και αγκίλωσης ;

 
Κι αν κάποιοι τοποθέτησαν την υπόθεσή τους στο τίποτα, κάποιοι άλλοι συνέχισαν να βαδίζουν κουβαλώντας στην πλάτη ένα σκοπό και μία πίστη. Δεν κάνω ηθικές κρίσεις και οπωσδήποτε δε γεννήθηκα χθες για να προσποιούμαι τον άμοιρο ευθυνών. Στήριξα τη Νέα Αναρχία και προσπάθησα να τη νοηματοδοτήσω, όχι από τις σελίδες της Μηδενιστικής Πορείας, αλλά με την ένταξή μου σε εγχειρήματα διάχυσής της. Είναι σαφές, λοιπόν, πως η κριτική περιλαμβάνει και το πρόσωπό μου. Εξάλλου, ο μηδενισμός είναι μια έννοια, ένα εργαλείο που απαιτεί τεράστια προσωπική ενσυνειδησία. Και το μαχαίρι της αυτοκριτικής είναι μέρος της. Ας το θυμούνται αυτό άπαντες.

 
Γιατί η πορεία του καθενός από μας προς τη στάχτη περνά μέσα και από τη δική μας καύση. Μακριά από τις λογικές του αντιπάλου δέους του κράτους και της εσωτερικής αντιπολίτευσης στη σήψη των ρεφορμιστών αναρχικών, ο μηδενισμός είναι πρώτα απ’ όλα το εργαλείο της άρνησης. Όχι το μέσο της αποτελεσματικότητας, αλλά η πορεία προς την πτώση. Μια πτώση προς την οποία κανείς βαδίζει με ένα μειδίαμα, όχι με κλάμματα. Όχι η νίκη των αριθμών, αλλά η εξύψωση της απόλυτης μοναχικότητας. Όχι το έναυσμα πολιτικών σχεδιασμών, αλλά ο θάνατος κάθε πολιτικής λογικής. Όχι η προσέγγιση της ανθρώπινης μάζας, αλλά ο ειλικρινής μισανθρωπισμός. Όχι η ελπίδα και η προοπτική, αλλά ο περήφανος πεσσιμισμός.

 
Για εκείνους που θα αναζητήσουν λιποτάκτες, έχω φυλαγμένη αρκετή αδιαφορία. Δεν είμαι στρατιώτης κανενός Σκοπού και καμιάς Ιδέας. Για τους άλλους που θα επιμείνουν να μιλούν για προδοσία, έχω μια προτροπή. Ανατρέξτε, σύντροφοι, στα συμβόλοια που υπογράψαμε αφού είστε προφανώς ανήμποροι να διακρίνετε τι αποτελεί παραίτηση και «προδοσία» και τι όχι. Κανείς δεν έπαψε να είναι αυτό που ήταν και ό,τι είπαμε ισχύει.

 

Niger Lupus Negationis